Don chỉ xuất hiện ở sông Trà và sông Vệ của tỉnh Quảng Ngãi. Thường vào mùa khô hạn (khoảng tháng 4 đến tháng 5) và tháng 7 âm lịch, người dân xung quanh hai con sông mới vào mùa cào don. Don sống vùi trong cát nên việc cào don rất cực khổ. Đặc biệt là những hôm gặp nước lớn, người nông dân phải ngâm mình dưới nước hàng giờ đồng hồ.
Món don chỉ là một tô nước có màu đùng đục với nhiều con don nhỏ xíu, ít hành tây và một cái bánh tráng gạo nướng. Nó đơn giản, nhưng lại đi sâu vào tâm trí của người dân Quảng khi xa quê hương.
Sau khi bắt về, don sẽ được rửa sạch cho vào nồi nước sôi, khuấy đều tay liên tục cho cho tới khi há miệng mới thôi. Phần nước luộc cần làm cẩn thận vì nó hội tụ những gì tinh túy nhất của don. Sau đó, nước don chế vào một nồi riêng, nêm nếm cho vừa ăn. Con don thì cho vào rổ đãi lấy ruột để riêng vào tô.
Don và bánh tráng sống cho vào tô, thêm một ít hành tây, hành lá, ngò và cuối cùng cho nước nhân vào. Bạn có thể thêm ớt hiểm, bánh tráng nướng vào tô don nóng hổi trên bàn. Trong khi thưởng thức món don, bạn có thể ăn kèm theo tép tỏi và bánh tráng chín. Với mùi vị đặc trưng của don, vị cay cay của tiêu ớt, mùi thơm nồng của tỏi khiến bạn nhớ mãi và vấng vướng không thôi. Bạn có thể thưởng thức don với bất kỳ thời điểm nào trong ngày, nhưng sẽ ngon hơn nếu dùng vào buổi xế chiều.
Don không chỉ là đặc sản của người dân Quảng Ngãi mà còn là hơi thở cực khổ của con người nơi đây. Vì don khan hiếm nên một số quán ăn dùng hến thay cho don. Do đó, nếu bạn lần đầu thưởng thức món “don” này sẽ hiểu nhầm và không mấy thiện cảm cho lắm. Mặc dù Don và hến cùng họ hàng với nhau, cùng giá thành và cùng gia vị nêm nếm nhưng nếu trong tô không phải màu vàng của don và những tua hồng bao quanh thì món ăn không thể nào đúng vị đặc trưng của don được.
Hãy đến Quảng Ngãi, bạn sẽ có dịp thưởng thức món don này dọc trên đường Quang Trung, hay đối diện Núi Bút. Chỉ với giá 10.000 đồng/tô, thường bán vào chiều tối.
